Selvedge
Selvedge Nedir?
Selvedge; “self” ve “edge” kelimelerinin birleşiminden oluşur ve denim kumaşının her iki tarafta kendi kendine biten kenarını ifade eder. Denim dokumanın iki yolu vardır mekikli ya da mekiksiz. Selvedge olarak bahsettiğimiz denim kumaş mekik dokuma tezgahlarında dokunur. Ve diğer denim kumaşlar mekiksiz, standart dokuma tezgahlarında dokunduğu için aynı bitişe sahip değildir.
Kumaş dokunurken boyuna kullanılan ipliğe çözgü, enine kullanılan ipliğe atkı denir. Mekik dokuma yönteminde atkı ipi hiç kopmadan ileri geri atılır ve son çözgünün etrafından dönerek dokunmaya devam eder. Bu şekilde kendiliğinden biten bir kenar oluşturur ve buna ‘selvedge’ denir. Kenar bitiminde kullanılan çözgü ipinin rengi kumaşın karakteristik özelliğini yansıtır. Bu kenar ek bir işleme gerek olmadan giysiye dahil edilebilir.
Mekiksiz, standart dokuma tezgahlarında kumaş dokunurken atkı ipi her satırda kesilir ve bir sonraki satırda yeniden atılır. Dokunan bu kumaş püsküllü bir kenara sahip olur ve giysiye dahil edilemez. Selvedge olmayan bu kumaş kesilip giysi dikilirken dokumanın çözülmemesi için kenarlara overlok çekilmesi gerekir.
Selvedge Kumaşın Kökleri
Selvedge denim ilk kez ABD’de ortaya çıkmıştır. Başlangıçta tüm kumaşlar mekikli tezgahlarda dokunuyordu sadece denim değil. Ve denim kumaş ilk üretildiğinde sadece selvedge dokunabiliyordu. Selvedge kumaş dokunan eski moda tezgahlar 1900’lü yılların ortalarına kadar denim dokumada popülerdi. Denim talebi dünya çapında arttıkça bu eski ve yaşlı makina artan talebi karşılayamaz hale geldi. Bunun sonucunda ABD’li üreticiler maliyeti azaltmak ve üretimi hızlandırmak için dokuma makinalarını modernize etmeye başladılar.
Günümüzde selvedge kumaş, dokuma tekniğinin mirasıdır ve onu üretmeyi seçen fabrikaların kaliteye ve köklere olan bağlılığını gösterir.
ABD dokuma makinalarında modernleşmeye gittikten sonra Japonlar selvedge kumaş üretimi için Amerika’daki mekik dokuma tezgahlarını ithal ederek selvedge üretimine başlamıştır. Yıllarca yüksek kalitede selvedge üretebilmek için denemeler yapılmış ve günümüzde en kaliteli selvedge onların elinden çıkıyor. Kurabo ve Kaihara bahsettiğimiz Japon kumaş üreticilerinden sadece birkaçı. Yerli selvedge kumaş üreticisi olarak ISKO, Bossa ve Çalık Denim’den söz edebiliriz. İtalyan denim kumaş üreticisi Candiani; denim üretimindeki başarısını selvedge üretiminde de göstermiştir. Ra Denim olarak üretimlerimizde kullanmayı tercih ettiğimiz selvedge kumaşlar şu ana kadar Kurabo ve ISKO oldu. Önümüzdeki sezonlarda Candiani Selvedge Kumaş ile ürettiğimiz selvedge koleksiyonumuzda satışta olacak.
Selvedge Denim Neden Pahalıdır?
Selvedge denim dokunan mekik tezgahlar kumaşın maximum 80-90 cm eninde olmasına izin verir. Mekiksiz standart dokuma tezgahlarında dokunan kumaşlar ise 150-165 cm enindedir. Günümüzde tüm denim kumaşlar hava jetli otomatik dokuma tezgahlarında dokunuyor. Selvedge olmayan normal denim kumaş üretimi selvedge kumaş üretimine göre 10 kat daha hızlıdır. Aynı süre zarfında 10 kat daha fazla denim kumaş üretilebilir. Bu da selvedge kumaşın maliyetini arttırır.
Standart bir denim kumaş ile üretim yapıldığında 1 pantolon için ortalama 1.30 metre kumaş kullanılırken selvedge kumaş ile üretim yapıldığında 1 pantolon için ortalama 2.70 metre kumaş kullanılır. Ceket üretiminde ise standart kumaşta 1 ceket için 2 metre, selvedge kumaşta ise 1 ceket için 3.50 metre kumaş kullanılır. Kumaş eninin dar olması sebebiyle selvedge kumaş ile yapılan üretimlerde birim sarfiyat yüksektir ve bu nedenle üretim maliyeti artar.
Mekik dokuma tezgahları oldukça eskidir. Bu eski ve otantik tezgah onu kullanmayı bilen deneyimli bir zanaatkara ihtiyaç duyar. Tüm mekik dokuma tezgahlarının eski olması dokumaya devam edebilmeleri için bakım gerekliliği doğurur, bu da maliyeti yükselten bir faktördür.
Raw Denim Nedir? Selvedge ve Raw İlişkisi
Selvedge denim raw denim ile karıştırılmamalıdır. Raw denim; ham, sert ve yıkanmamış kumaşı ifade eder. Selvedge olsun olmasın, tüm denimler dokuma tezgahından çıktığında hamdır. Yıkandıktan sonra artık o denim ham yani raw değildir.
Selvedge kumaş genellikle raw olarak satışa sunulduğu için bütünleşmiş durumdadırlar fakat ikisi farklı şeylerdir. Selvedge denimler yıkanmış olarak satılabileceği gibi, normal bir denim raw olarakta satılabilir.